İş Sanat Kibele Sanat Galerisi, büyük heykeltraş Rahmi Aksungur’un ‘Retrospektif’ sergisine ev sahipliği yapıyor. Sergi, heykelin sınırlarını zorlayan yenilikçi bir yaklaşım benimseyen Aksungur’un 1968’den günümüze uzanan yapıtlarını kapsamlı bir şekilde izleyiciye sunuyor.
Gizem ÇETİMEN/KitapSanat
Türkiye’deki heykel sanatının önemli isimlerinden Rahmi Aksungur, sanat yaşamının farklı dönemlerine ait heykellerinden ve çizimlerinden oluşan retrospektif sergisiyle İş Sanat
Kibele Sanat Galerisi’ne konuk oluyor. Sergi, Aksungur’un geleneksel heykel sanatının sınırlarını zorlayan ve yenilikçi bir yaklaşım benimseyen yapıtlarına kapsamlı bir bakış sunmayı amaçlıyor. Yaklaşık 110 eserin yer aldığı sergide, izleyiciler Aksungur’un sanatsal yaklaşımını ve onu oluşturan öğeleri keşfetme imkânı buluyor.
Rahmi Aksungur, 1955’te İzmir’in Karşıyaka semtinde dünyaya geldi. Henüz 5-6 yaşlarında resim yapmaya başlayan Aksungur, ortaokul döneminde öğretmeni ve aynı zamanda sanatçı olan Bilal Erdoğan aracılığıyla heykelle tanıştı.
Liseyi bitirdikten sonra İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü’ne kabul edildi. Aksungur, 1979’da bu bölümden hazırladığı diploma çalışmasıyla ‘Üstün Başarı Ödülü’ alarak mezun oldu. Üç yıl sonra akademiye araştırma görevlisi olarak döndü; 1983’te Heykel Ana Sanat Dalı’nda sanatta yeterlilik, 1994’te doçentlik, 2000’de ise profesörlük unvanını aldı.
Aksungur, ilk kişisel sergisini 1988’de İstanbul’daki Urart Sanat Galerisi’nde açtı. Sonrasında ise aralarında Ankara’daki Galeri Siyah Beyaz, İzmir Resim ve Heykel Müzesi, İstanbul’daki Milli Reasürans Sanat Galerisi ve Evin Sanat Galeri’sinin de olduğu pek çok müze ve galeride kişisel sergileri izleyicileriyle buluştu. 2001 yılında Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü’nü alan sanatçı, aynı yıl Milli Savunma Bakanlığı tarafından düzenlenen ‘Cumhuriyet Tarihi Düzenlemesi’ adlı yarışmada sunduğu heykel projesiyle birincilik ödülünü aldı. Aksungur, bu projesini, aralarında Ayla Aksungur, Ömer Yavuz, Elvide Akdağ ve Ferit Yazıcı’nın da olduğu bir ekip kurarak Atatürk Orman Çiftliği’ndeki Devlet Mezarlığı’na
uyguladı. Bugün hâlâ Türkiye’nin en kapsamlı heykel projelerinden biri olarak anılan bu çalışma, Aksungur’un kamusal alandaki izlerini de görünür kılıyor.
Aksungur, 2002 ile 2006 yılları arasında MSGSÜ Güzel Sanatlar Fakültesi’nin dekanı, 2006 ile 2010 tarihleri arasında ise aynı üniversitenin rektörü olarak görev yaptı. Sanat yaşamı boyunca yurt içi ve yurt dışında birçok karma sergiye katılan sanatçının heykelleri önemli özel ve kurumsal koleksiyonların yanı sıra aralarında İstanbul Resim Heykel Müzesi, İstanbul Modern ve Türkiye İş Bankası Resim Heykel Müzesi’nin de olduğu pek müzenin kalıcı koleksiyonlarına dahil edildi. Çalışmalarını halen İstanbul’daki atölyesinde devam eden sanatçının yurt içi ve yurt dışındaki birçok kentte toplumsal hafızada yer etmiş kamusal alan heykelleri bulunuyor. Geçmişe bakma fırsatı Kibele’deki ‘Retrospektif’te, Rahmi Aksungur’un 50 yılı aşkındır devam eden sanat yolculuğunun fark dönemlerinden heykellerinin yanı sıra çizimleri, eksiz defterleri ve kişisel arşivinden fotoğraflar yer alıyor. Sergideki eserlerin bir kısmı Türkiye’nin önemli kurumlarından ve çeşitli koleksiyonerlerden ödünç alınmış. Aksungur, retrospektif bir sergi yapma fikrinin kendisi için başta zor bir karar olduğunu belirtiyor.
Ardından da sözlerine, “Çünkü meslek hayatımda 50 yılı aşkın bir süre boyunca hep yeni bir heykel projesinin peşinde koşarak, hiç geriye dönüp bakmadan yaşadım. Böyle bir sergi için dostlarımın ısrarında haklılık payı var mıydı, yaşlanmıştım da farkında mı değildim? Bu sorularla sergiyi hazırlamaya karar verdik. Galeriyi dolaştığımda, bu serginin bana geriye dönüp bakma ve geçmişi sorgulama fırsatı verdiğini görerek, bunun iyi bir fikir olduğunu gördüm” diye devam ediyor. Sergiye gelen izleyiciler, ilk olarak Aksungur’un kişisel arşivinden çıkan fotoğraflar eşliğinde Aksungur’un hayatına dair ipuçları yakalıyor. Sanatçının bebeklik fotoğrafıyla başlayan seri, anne ve babasıyla olan fotoğrafları, arkadaşlarıyla ve eşi Ayla Aksungur’la olan fotoğraflarına kadar devam ediyor. Fotoğraf serisinin içinde en çok dikkat çekenlerden biri ise 13 yaşında yaptığı ilk heykel çalışmasının fotoğrafı. Metallerle oluşturduğu bu heykeli, şans eseri o dönem ailesinin fotoğraf makinesi almasıyla ölümsüzleştirmiş. Ancak eserin orijinali görmek mümkün değil. Çünkü Aksungur, üniversite yıllarında bir çalışmasını yaparken bu eserde kullandığı metalleri kullanmak zorunda kalmış. Bunun sonucunda da eser yok olmuş. Sergi, Aksungur’un ilk dönemine ait küçük boyutlu bronz heykelleri, karakalem çizimleri ve üretim sürecinin en başına işaret eden eksiz defterleriyle devam ediyor. Eksizlerin üzerindeki notlar ve karalamalar, izleyiciye sanatçının düşünce dünyasına ve heykelin oluşumuna tanıklık etme imkânı sunuyor.
Aksungur’un sergide öne çıkan diğer işlerinden biri de 2024 yılında ürettiği ‘Sarman’ heykeli. Röportajlarında her yapıtının kendi yaşamıyla bir bağı olduğunu vurgulayan sanatçının bu işi de yine çocukluğunda sahip olduğu ve sevdiği ‘munzur’ kedisine referans veriyor.
Ayrıca sergide, sanatçının İş Bankası Resim Heykel Müzesi’nde yer alan ‘Özlem’ ve Mi-ha koleksiyonuna ait ‘DES. G’ adlı heykelleri de dahil olmak üzere birçok büyük boyutlu çalışmasının küçük boyutlu versiyonları da görülebiliyor. Aksungur’un ‘Retrospektif’i, yalnızca bir sanatçının üretim dünyasına değil, aynı zamanda Türkiye’de heykel sanatının geçirdiği dönüşümlere de ayna tutuyor. Malzeme ile düşünce arasında kurduğu ilişkiler, kişisel tarihini kamusal hafızayla buluşturma biçimi ve her işine sirayet eden içtenlikli yaklaşımıyla Aksungur, izleyiciyi zamansal bir yolculuğa davet ediyor.
Rahmi Aksungur’un ‘Retrospektif’ başlıklı sergisi, 14 Temmuz’a kadar İş Sanat
Kibele Sanat Galerisi’nde.